Afyon İş Hukuku
Dostluk (Özet) : Dostluk, her şeyden önce bir düzen demektir. Lakin hukukun öngördüğü düzen, çalışarak gerçeklehandan bir düzen bileğildir. Dostluk, topluluk ortamında insanoğluın cidden nasıl davrandıklarını bileğil, nasıl davranmaları icap ettiğini gösterir. Dostluk, namına uyulmak ve uygulanmak yürekin vardır. Hak değeri zımnında, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene koymak, maşeri hayatın gerçekleşmesini getirmek ister. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Dostluk düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin karşıtsına ikrar edilmesi ve uyulması müstelzim, katiyen doğru kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabilinden, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle topluluk ortamında insanoğluın gidişat ve davranışlarının tüze kurallarına uymaması, her ahit mümkündür. “İşte tüze, âdemoğlu davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir model, bir bütündür.” İnsan-âdemoğlu, âdemoğlu-huy ilişkilerinin insanlığın ortak çıkarı ve huzuru yürekin evrensel ilkelerle güvence şeşna aldatmaınmasıdır. Dostluk, beşeriyet seviyesi yürekin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birokkalı düşünce ortaya atılmıştır. Bunlar kaynağı: tanrı, dershane çıkarları, topluluk sözleşmesi, huy ve insanoğlu olarak tamlayan ufuklerdir. Dostluk Nedir Dostluk, toplumun genel menfaatini veya fertlerin ve toplumun ortak iyiliğini getirmek maksadıyla konulmuş olan ve bütün gücüyle desteklenen kaide, hak ve kanunların bütünüdür. Elan geniş bir tanımıyla tüze, adalete yönelmiş maşeri evetşyalnız düzenidir. Dostluk Kelime Mealı Dostluk kelimesi Arabi “hak” kökünden hasılat ve hak kelimesinin çoğkebir olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Arapçda “hak” kelimesinin çoğkebir “ah’kak”tır. Türk Tat alma organı Kurumu’na bakılırsa tüze kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım gücünü belirleyen yasaların bütünüdür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” mealı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, dostluk mealında da kullanılır. Beceri Mealı Dostluk dönemden döneme değiştiği yürekin hala doyurucu bir tanım strüktürlamamıştır. Kant “Dostlukçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok ikrar edilen tanımı ise: “Sınırlı bir zamanda muayyen bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması büyüklük zoruna (müeyyide) sargılanmış kurallar bütünüdür.” Bilimsel bir disiplin olarak tüze, kendi ortamında gerçek olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun zevat arası ilişkileri konu alan kısmına Özel Dostluk, zevat ile büyüklük veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Hep Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). çağdaş Dostluk, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna mukabele Kanunuesasi Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku bütün hukukunun temellıca ast dallarıdır. Dostluk Kuralları ve Özellikleri Hukuku gayrı toplumu regülatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik büyüklük tarafından güvenceye aldatmaınmış ve cebri yapmış oldurımlara sahip olmasıdır. Dostluk kuralları âdemoğlu davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun paha kazalarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde model nitelikteki tamam durumlarda uygulanması katkısızlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Dostluk alanında yapmış oldurım bütün gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek yürekin kullanılır. Dostluk düzenini katkısızlamayı ve korumayı yalnızçlayan yapmış oldurımlar gene tüze düzeninin öngördüğü şekilde alegori getirilir. Maddi ve tinsel yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken tinsel yapmış oldurımlar bu durumları çelmek yürekin kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, hapishane ve para cezaları; temel hukukunda siyasetten men, kelepir yama; mevhibe hukukunda mevhibe ve gizliceçılık cezaları kabilinden başka tüze dallarında başka yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ait çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; dimaği bir irade olarak gkalıntı kuramlar, irade dışı olarak gkalıntı kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların birtakımlar felsefik bileğil ortaya konduğu devrin problemlerını çözmek veya siyasi ufukleri tüze biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali adalet olan tüze, genel olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Dostluk, adalete yönelmiş maşeri bir evetşyalnız düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu alegori getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, tatbikî yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun maşeri hayatı düzenleyip insanoğluın amerikan barış ve asayiş ortamında bir arada evetşamalarını katkısızlamaktır. 2. Kılgın Yarar (Toplumsal İhtiyaçların Hakkındalanması) Hukukun tatbikî amacını, maşeri gerçeklik belirler. Dostluk bu fonksiyonu ile topluluk ortamında canlı insanoğluın, birbirleri ile bina etmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, psikolojik bir varlık olarak insanoğlunun strüktürsından meydana gelen gereksinimlerinı karşıtlamaya çaldatmaışır. Dostluk bu fonksiyonu ile doğum, muta nikâhı, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir tüze düzeni hayatın gerçek gerçeklerini görmezden gelemez. Dostluk düzeni, insanoğlunun saf strüktürsına ve bundan müterakki gelen gereksinimlerine yönlü olgunlaşmak zorundadır. Dostluk önemli ölçübile, iktisadi gerçeklere bile sadıkdır; iktisadi yokluklara uymalı ve onları karşıtlamalıdır. 3. Hak Dostluk bu fonksiyonu ile muayyen bir aranjman şeşna aldığı toplumsal gereksinimlerı, özü salt bir muadelet düşüncesi olan adalet ölçüsüne vurarak sağlıklı kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kesik tanımıyla adalet, “bir muadelet düşüncesi”dir. “Hak, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) olgunlaşmak üzere iki başka anlamda kullanılır. Hak haddizatında ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet mealında kişisel bir özelliği deyimler. Erkek her ahit haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni vermek uğrunda sakır sakır ve bileğaksiyonmez bir çaba gösterir. İşte bu gidişat ve çabayı gösteren adalet, özne (süje) ile ait oluşundan ötürü öznel (sübjektif) adalet olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir adalet konseptı vardır. Nesnel adalet, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin somut durumlarda gerçekleştireceği ilişik biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte tüze alanında hukuki paha olarak kavil konusu olan adalet bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü tüze, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve algılanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar bütünüdür.” Topluluk yürekindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini yürekermiş kurallar tamamü olarak tüze, bu bileğerlendirmelerde adalet ölçüsünü kullandığı ve tutmak durumunda bulunmuş olduğuna bakılırsa, adaletin böylelikle, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Dostluk normlarında adalet acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Mevcut tüze ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü adalet konseptı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün tüze sistemine ve sistemlerine hâkim mevcut, nesnel ve salt bir paha niteliğindeki adalettir. Dostluk bir topluluk düzenini yürekerir. Hukukun varlık nedeni bile adalettir; lüzumlu bulunan düzeni esirgemek, gerekse onu bileğaksiyontirmeyi meşrulaştırmak yürekin her ahit adalete temelvurulur. Nesnel ve yasa üstü adalet hukukta karşıtmıza müesses tüze düzenlerinin asli örneği, olması müstelzim tüze mealında tüze idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile adalet, bulunan tüze düzenlerinin namına yönlü olup olmadığı açısından bir paha ve istimara ölçüsü olabilir. Gene bu özelliği ile adalet, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun sahileştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile pozitif ve zararlı karşıtlıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon abra ortamında olduklarında, adil bir tüze düzeninin gerçekleşmesi katkısızlanır. Olağan olarak bütün tüze normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak tüze, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşeri evetşyalnız uyacak, hem bile bu maşeri hayatın amerikan barış ortamında sürebilmesi yürekin bir düzen görünümünü katkısızlamaya çaldatmaışacaktır.
Bir cevap yazın